غربالگری سرطان دهانه رحم ( سرويكس )
سرویکس یا دهانه رحم بخشی در انتهای رحم است که در مجاورت واژن قرار دارد و ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلف دچار بدخیمی شود. سرطان دهانه رحم یا سرطان سرويكس، از سرطان‌های مهم و كشنده در خانمها در جوامع در حال توسعه از جمله در كشور ما به شمار می‌رود. سن شايع 35 تا 39 سالگی، و پيك دوم در 60 تا 64 سالگی است.
یکی از راه‌های مهم ابتلا به بیماری سرطان سرویکس، عفونت مزمن و پایدار با ویروس زگیل تناسلی انسانی ( HPV ) است. اين عفونت قبل از ايجاد سرطان، ضايعات پيش سرطانی ايجاد می‌كند كه ممكن است چند سال طول بكشد تا به سرطان مهاجم تبديل شوند. با درمان اين ضايعات پيش سرطانی، از پیشرفت به سمت سرطان جلوگیری می‌شود.
بنابراين با شناسايی زودرس اين ضايعات در طی آزمايش‌های دوره‌ای كه به آن غربالگری می‌گوييم، می‌توانيم سرطان دهانه رحم را محدود كنيم.
غربالگری سرطان سرویکس چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام غربالگری، وسیله معاینه‌ای به اسم اسپکولوم به آرامی در واژن قرار می‌گیرد؛ تا دهانه رحم قابل مشاهده شود. سپس سلولهای روی سطح دهانه رحم با وسيله برس مانند جمع‌آوری شده و زير ميكروسكوپ بررسی می‌شود. همچنين می‌توان حضور انواع ويروس HPV را با تكنيك‌های آزمايشگاهی پيشرفته ارزيابی كرد.
غربالگری سرطان سرویکس (سرطان دهانه رحم) به سه روش انجام می‌شود:
- سيتولوژی (پاپ اسمير) به تنهایی
- تست HPV اوليه به تنهايی
- تست دوتایی سیتولوژی و تست HPV با هم
انواع تست‌های غربالگری سرطان سرويكس
دو روش برای تهیه نمونه جهت غربالگری سرطان سرویکس وجود دارد: روش معمولی و روش بر پايه مايع است. در روش معمولی نمونه روی لام شيشه‌ای منتقل می‌شود. در روش مايع نمونه به ظرف حاوی محلول منتقل می‌شود و در روش مايع امكان بررسی HPV هم وجود دارد.
نمونه‌های خود جمع‌آوری شده، روشی است كه دسترسی به غربالگری سرطان سرويكس یا سرطان دهانه رحم را در همه مناطق تسهيل می‌كند. در برای بیمارانی که به معاینه اسپکولوم دسترسی ندارند یا تمایلی به انجام معاینه لگنی ندارند، می‌توان از نمونه‌های واژینال جمع‌آوری شده برای تست HPV استفاده كرد.
بیماران می‌توانند با استفاده از تامپون، داکرون یا سواب پنبه‌ای، سیتو برس یا شستشوی دهانه واژینال از واژن نمونه‌برداری کنند. خود جمع‌آوری می‌تواند تحت نظارت در یک کلینیک یا در خانه انجام شود. اگر بیمار نمونه‌ای را در خانه جمع‌آوری کند، سپس آن را در یک لوله جمع‌آوری با یک وسیله حمل و نقل قرار داده و برای پردازش به کلینیک ارائه نماید، پس از انجام بررسی نمونه به ایشان بازگردانده می‌شود.
غربالگری سرطان سرویکس (سرطان دهانه رحم) از چه سنی شروع می‌شود؟
طبق دستورالعمل‌های غربالگری معتبر کل دنیا، از ۲۱ تا ۲۹ سالگی هر ۳ سال پاپ اسمیر انجام می‌شود. از ۳۰ تا ۶۵ سال یا هر سه سال پاپ اسمیر انجام می‌شود و یا هر ۵ سال تست‌های ترکیبی پاپ اسمیر و بررسی ویروس HPV و یا تست‌های ارزیابی ویروس بتن‌های انجام می‌شود. طبق برخی منابع می‌توان از 25 سالگی غربالگری با تست ويروس به تنهايی را آغاز كرد.
انجام تست ويروس HPV قبل از 25 سالگی توصيه نمی‌شود. بعد از 65 سالگی هم در صورتی که فرد، وضعيت جسمانی مناسب و امید به زندگی بالایی داشته باشد، می‌تواند غربالگری را ادامه دهد. سازمان بهداشت جهانی توصيه می‌كند اگر خانمی در طول عمر خود قرار است فقط يكبار غربالگری سرطان سرويكس انجام دهد، آن سن باید بين سنين 35 تا 45 سالگی باشد.
آمادگی قبل از انجام غربالگری سرطان سرويكس
قبل از انجام پاپ اسمیر آمادگی خاصی لازم نیست. شرایط ايده‌ال برای انجام پاپ اسمير اين است كه از 48 ساعت قبل مقاربت يا دوش واژينال نداشته باشید و خونریزی هم وجود نداشته باشد. ولی در صورت لزوم حتی در دوران خونریزی ماهیانه و عدم وجود اين شرايط هم انجام این تست امکان‌پذیر است. می‌توان به آرامی خون يا ترشحات روی دهانه رحم را پاك كرد و تست را انجام داد.
