IUI یا تلقیح داخل رحم، یکی از روش‌های درمان نازایی است که در آن، نمونه‌ای از نطفه با استفاده از لوله‌ای به داخل رحم زن تزریق می‌شود تا فرصت باروری بیشتری به دست آید. برای انجام این روش درمانی، ابتدا باید آزمایشاتی مانند آزمایش خون، سونوگرافی و آزمایش اسپرم انجام شود تا مشخص شود که شرایط برای انجام این روش مناسب است یا خیر.
در صورتی که شرایط برای انجام IUI فراهم باشد، در دوره تخمک‌گذاری زن، نمونه اسپرم شوهر یا نمونه اسپرم از بانک اسپرم، آماده می‌شود. در روز انجام، نمونه اسپرم با استفاده از لوله‌ای به داخل رحم زن تزریق می‌شود. پس از انجام این روش، باید از رفتارهایی مانند استراحت کامل و اجتناب از فعالیت جنسی در طول دوره تخمک‌گذاری پیروی شود.
پس از ۲ هفته، باید آزمایش بتا hCG انجام شود تا بارداری مشخص شود. به طور کلی، IUI یکی از روش‌های درمانی نازایی موفقیت‌آمیز است، اما باید توجه داشت که موفقیت در این روش به شرایط فردی هر زوج بستگی دارد. پس لازم است پیش از انتخاب این روش درمان حتما به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید، تا بتوانید اطمینان حاصل کنید که از شرایط لازم برای انجام این روش درمان، برخوردار هستید.
میزان موفقیت روش درمان IUI
میزان موفقیت روش درمان آی یو آی به عوامل مختلفی از جمله سن زن، علت ناباروری، کیفیت اسپرم استفاده شده و تعداد سیکل‌های آن بستگی دارد. به طور کلی، میزان موفقیت این روش درمان، کمتر از لقاح آزمایشگاهی (IVF) است که شکل پیشرفته‌تری از فناوری کمک باروری به شمار می‌رود. طبق گزارش انجمن پزشکی باروری آمریکا (ASRM)، میزان موفقیت IUI به شرح زیر است:
- برای زنان زیر ۳۵ سال، میزان موفقیت در هر سیکل تقریباً ۱۰-۲۰٪ است، با نرخ تجمعی حاملگی ۸۰٪ پس از شش سیکل.
- برای زنان ۳۵ تا ۴۰ ساله، میزان موفقیت در هر سیکل به حدود ۱۰٪ کاهش می‌یابد، با نرخ تجمعی حاملگی ۶۰٪ پس از شش سیکل.
- برای زنان بالای ۴۰ سال، میزان موفقیت در هر سیکل کمتر از ۵ درصد است، با نرخ تجمعی حاملگی کمتر از ۲۰ درصد پس از شش سیکل.
شایان ذکر است که میزان موفقیت بسته به شرایط فردی می‌تواند بسیار متفاوت باشد و برخی از زوج‌ها ممکن است قبل از رسیدن به بارداری موفق، به چندین دوره تلقیح داخل رحمی نیاز داشته باشند. علاوه بر این، میزان موفقیت این روش را می‌توان با استفاده از داروهایی برای تحریک تخمک گذاری یا با ترکیب IUI با سایر درمان‌های باروری مانند IVF، بهبود بخشید.
روش‌های درمان نازایی که قابل ترکیب شدن با IUI هستند
نازایی به معنای عدم توانایی زوجین برای باروری است و می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله علل طبی و ناشی از سبک زندگی باشد. درمان نازایی ممکن است شامل ترکیب چندین روش باشد، اما در مورد نازایی‌هایی که با IUI ترکیب می‌شوند، روش‌های زیر معمولا مورد استفاده قرار می‌گیرند:
داروهای تحریک تخمدان
با استفاده از داروهایی مانند سیترات کلومیفن و گونادوتروپین، تخمدان‌ها تحریک می‌شوند و تعداد تخمک‌های تولید شده افزایش می‌یابد. این روش به عنوان روش اولیه در درمان نازایی استفاده می‌شود و در ترکیب با IUI می‌تواند احتمال باروری را بهبود بخشد.
اسپرم‌گیری
در برخی موارد، ممکن است که کیفیت اسپرم‌های مرد به میزان کافی برای انجام روش تلقیح داخل رحمی مناسب نباشد. در این صورت، با استفاده از روش اسپرم‌گیری، اسپرم‌های با کیفیت بالاتری جمع‌آوری می‌شوند و در زمان انجام این روش درمانی نازایی، استفاده می‌شوند.
آی‌وی‌اف (IVF)
آی‌وی‌اف یا فرآیند تخمک‌گیری مصنوعی، در برخی موارد ممکن است به عنوان یک گزینه درمانی برای نازایی استفاده شود. در این روش، تخمک‌های زن از طریق تزریق داروهای تحریک تخمدان، به منظور تولید بیشتر تخمک ایجاد می‌شوند و سپس در محیط آزمایشگاهی با اسپرم مرد تلقیح می‌شوند. پس از آن تخمک‌های تلقیح شده به رحم زن منتقل می‌شوند تا آن‌ها به طور طبیعی رشد کنند.
لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که برای درمان برخی علل نازایی مانند توده‌های رحمی و فیبروم‌ها استفاده می‌شود. در این روش، یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک در شکم وارد شده و عمل جراحی انجام می‌شود. این روش ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با دیگر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار گیرد و در صورت نیاز، می‌تواند با IUI ترکیب شود.
سیتوپلاسمی ICSI
ICSI تکنیکی است که همراه با IVF استفاده می‌شود و شامل تزریق یکباره است. با تزریق یک بار این روش، می‌توان مشکلاتی همچون تعداد کم اسپرم، تحرک ضعیف اسپرم، یا مورفولوژی غیر طبیعی اسپرم را برطرف نمود.
مزایای درمان ناباروری با روش IUI
این روش یک روش درمانی برای ناباروری است که در آن اسپرم‌های با کیفیت بالا به رحم زن منتقل می‌شوند تا فرایند تلقیح ایجاد شود. برخلاف روش‌های دیگر مانند آی‌وی‌اف(In vitro fertilization)، در IUI اخذ تخمک‌ها و تلقیح آن‌ها در داخل بدن زن انجام می‌شود. برخی از مزایای این روش عبارتند از:
- روش غیرتهاجمی: در مقایسه با روش‌های دیگر مانند IVF، آی‌یو‌آی یک روش غیرتهاجمی است و نیازی به جراحی یا تزریق داروهای قوی ندارد. این به معنی کاهش خطر عوارض جانبی و بیماری‌های مربوط به جراحی است.
- هزینه کمتر: IUI به طور کلی هزینه‌های کمتری نسبت به IVF دارد. در حالی که IVF هزینه‌های بالایی دارد و ممکن است برای برخی افراد ناممکن باشد، روش آی یو آی هزینه کمتری دارد و می‌تواند برای بیشتر افراد قابل دسترس باشد.
- زمان کمتر: در مقایسه با IVF که نیاز به فرایند تحت نظر پزشکی بلند مدت دارد، روش آی‌یو‌آی یک روش سریعتر است. فرآیند آن بسیار ساده است و ممکن است در چندین دقیقه انجام شود.
- احتمال موفقیت بالا: در مقایسه با روش‌های دیگر مانند اسپرم‌گیری، IUI باعث افزایش احتمال باروری می‌شود. این روش به طور خاص برای زوجینی که مشکلات کمتری در باروری دارند، مناسب است.
- محیط باروری طبیعی: در روش آی‌یو‌آی تخمک‌ها و اسپرم‌ها در محیط طبیعی رحم تلقیح می‌شوند و فرآیند پیشرفته‌ای همچون فرآیند درمان IVF لازم نیست.
هرچند که IUI دارای مزایای بسیاری است، اما باید در نظر داشت که این روش برای برخی افراد ممکن است موثر نباشد و نیاز به روش‌های درمانی دیگر داشته باشند. پس پیش از آنکه بخواهید این روش درمان را انتخاب کنید، بهتر است حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک تمامی شرایط شما را مورد بررسی قرار داده و سپس بهترین روش درمان را برای برطرف کردن مشکل ناباروری شما توصیه خواهد نمود.
عوارض انجام روش تلقیح داخل رحمی
IUI عموماً روش یک روش ایمن و بدون خطر است و به عنوان یکی از روش‌های درمان نازایی شناخته می‌شود. با این حال، همه افراد به طور یکسان به این روش پاسخ نمی‌دهند و ممکن است برخی افراد عوارض جانبی داشته باشند. برخی از عوارض جانبی ممکن در اثر انجام این روش درمانی را باید چنین بیان کنیم:
- درد شکمی و کمر: درد شکمی و کمر ممکن است در اثر تحریک تخمدان‌ها و افزایش اندازه آن‌ها در اثر داروهای تحریک تخمدان رخ دهد.
- خونریزی: در برخی موارد، ممکن است بعد از انجام IUI خونریزی کمی رخ دهد. این خونریزی معمولاً بسیار کم است و بعد از چند روز برطرف می‌شود.
- عفونت: در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی، ممکن است خطر عفونت رحم وجود داشته باشد. علائم عفونت شامل درد شکمی شدید و تب است.
- تعویض‌های متعدد: ممکن است بعد از چندین بار انجام آی‌یو‌آی باروری رخ ندهد و نیاز به تعویض روش درمانی باشد.
- دوقلوزایی یا چندقلوزایی: در برخی موارد، با افزایش تعداد تخمک‌هایی که در زمان IUI تلقیح می‌شوند، احتمال دوقلویی یا چندقلوزایی افزایش می‌یابد.
به طور کلی، عوارض جانبی این روش درمان ناباروری نسبتاً نادر و کم هستند و اکثر افراد بدون مشکل این روش را تحمل می‌کنند. با این حال، برای کاهش خطر عوارض جانبی و افزایش احتمال موفقیت، بهتر است پیش از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید.
آیا باید برای افزایش موفقیت روش آی‌یو‌آی رژیم غذایی خاصی را رعایت کرد؟
رژیم غذایی سالم و تنوع‌بخش برای همه افراد حائز اهمیت است، اما به طور خاص برای باروری و افزایش احتمال موفقیت در درمان‌های نازایی، رعایت رژیم غذایی خاصی نیاز نیست. با این حال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از مواد غذایی و مکمل‌های خاص ممکن است به افزایش احتمال موفقیت در درمان‌های نازایی کمک کنند.
از جمله مواد غذایی که ممکن است به افزایش احتمال باروری با روش‌های مختلف همچون IUI کمک کند، می‌توان به استفاده از اسید فولیک اشاره کرد. مصرف مکمل‌های اسید فولیک، به خصوص قبل از بارداری، به افزایش احتمال باروری و کاهش خطر بروز بعضی از عیوب خلقی مربوط به نوروتیوب مغزی کمک میکند.
همچنین مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان مانند میوه‌ها و سبزیجات، به بهبود کیفیت اسپرم و تخمک و افزایش احتمال باروری کمک خواهد کرد. از سوی دیگر، مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین مانند گوشت، ماهی، بلغور، لوبیا، نخود و بادام نیز، به بهبود کیفیت اسپرم و تخمک و افزایش احتمال باروری کمک خواهند نمود.
علاوه بر این موارد، مصرف مواد غذایی حاوی چربی‌های سالم مانند ماهی‌های چرب دریایی، روغن زیتون و آووکادو احتمال افزایش موفقیت روش IUI را بیشتر خواهند کرد. البته باید این نکته را در نظر داشت که استفاده از یک رژیم غذایی مناسب، باید حتما زیر نظر پزشک متخصص انجام شود تا بتوان بهترین نتیجه را از این روش درمانی به دست آورد.
جمع بندی
به طور کلی روش درمان نازایی IUI، یک روش موثر و مطلوب به شمار می‌رود، که امروزه توسط افراد زیادی انجام می‌شود. پزشکان و متخصصان زنان و زایمان ابتدا شرایط کلی بیمار خود را بررسی می‌نمایند، سپس بسته به آن بهترین روش درمان ناباروری را به ایشان توصیه می‌کنند. اگر بیماری نسبت به این روش درمان واکنش نشان نداد، می‌توان به سراغ دیگر روش‌های درمان همچون IVF رفت. اما در کل هر روش درمانی ممکن است نیاز به انجام چندین‌باره داشته باشد. پس حتما به این نکته توجه نمایید و تنها به یکبار انجام روش درمان نازایی بسنده نکنید.
سوالات متداول
- میزان موفقیت روش درمان IUI چقدر است؟
اصولا بسته به عوامل موثری که در این روش درمانی تاثیرگذار هستند، می‌توان میزان موفقیت آن را بین ۶ تا ۲۴ % در هر سیکل درمانی بیان کرد. البته این درصد بسته به شرایط دیگر می‌تواند متغیر باشد.
- بهترین زمان برای انجام روش درمان ناباروری به روش آی‌یو‌آی چه موقع است؟
بهترین زمان برای استفاده از روش درمان تلقیح داخل رحمی، بین سن ۲۰ تا ۲۵ سالگی است. پس افرادی که بالای ۴۰ سال سن دارند، ممکن است درصد موفقیت کمتری از این روش درمان به دست آورند.
- چه کسانی کاندید مناسب درمان با روش IUI هستند؟
در صورتی که تعداد اسپرم‌ها کم باشد، یا اسپرم‌ها کم تحرک باشند، همچنین اسپرم‌های غیرطبیعی در بدن زیاد باشند، فرد کاندید مناسبی برای استفاده از این روش درمان خواهد بود.
- دریافت نتیجه از روش درمان آی‌یو‌آی چه مدت طول می‌کشد؟
حداقل ۲ هفته زمان برای دریافت نتیجه از این روش درمان نیاز است. اگر زود برای آزمون نتیجه درمان اقدام شود، ممکن است با نتایجی همچون مثبت کاذب یا منفی کاذب مواجه شد.
- درمان با روش IUI شامل چه مراحلی می‌شود؟
تولید تخمک، تعیین زمان تخمک‌گذاری، شستشوی اسپرم‌ها، تلقیح اسپرم داخل رحم و در نهایت تست بارداری، مراحلی هستند که برای انجام این روش درمانی باید طی کرد.
