انواع روش های درمان ناباروری
ناباروری مسئله مهم و حساسی است که سالهای طولانی زنانی را که در حسرت مادر شدن هستند، درگیر خود کرده است. به گونه‌ای که آنها همواره درگیر یافتن یک راه درمان ناباروری هستند، تا بتوانند لذت مادر شدن را تجربه کنند. البته نمی‌توانیم بیان کنیم که ناباروری تنها از سوی زن وجود دارد؛ بلکه در برخی موارد نیز می‌توان شاهد این مسئله بود که مشکل ناباروری، از سوی مردان است.
در هر دو حالت، هر دو زوجین درگیر این مسئله شده و با ناراحتی‌های زیادی مواجه می‌شوند. آنچه که باید بیان کنیم، این مسئله است که امروزه علم پزشکی، پیشرفت بسیار زیادی داشته و روش‌های درمانی موفقی برای ناباروری در دنیا به وجود آمده است. برخی از این روش‌ها حتی 100% موفق شده‌اند که نازایی را در خانم‌ها درمان کنند.
برخی از مراکز درمان ناباروری، از داروهای خاص و برخی دیگر از روش‌های کمک باروری استفاده کرده و این مشکل را در زوجین برطرف نموده‌اند. آنها قادر هستند با روش‌های مناسبی، به سادگی و در یک زمان مناسب، مشکل عدم بارور شدن خود را برطرف کنند.
علل بروز ناباروری در زنان
بیشتر خانم‌هایی که دچار مشکل ناباروری می‌شوند، به دلیل اختلالی است که بدن آنها در تخمک گذاری دارد. زمانی که تخمک گذاری در بدن زن انجام نشود، تخمکی وجود ندارد که منجر به بارور شدن او شود. از نشانه‌های بروز چنین مسئله‌ای، باید به پریود نشدن یا نامنظم بودن پریود اشاره کرد. البته بیشترین مشکل تخمک گذاری، به دلیل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است. این سندرم منجر به عدم توازن هورمونی در بدن شده و تخمک گذاری را از حالت عادی خارج می‌کند.
البته علاوه بر این مسئله، علل دیگری نیز وجود دارند که منجر به بروز مشکل عدم بارور شدن در زنان می‌شوند. از جمله:
- مشکلات ساختاری رحم
- مسدود شدن لوله‌ی فالوپ به دلیل بروز بیماری‌هایی همچون آندومتریوز، بیماری التهابی لگن یا انجام جراحی به دلیل بارداری خارج از رحم
- فیبروم رحم که شامل رشد غیر سرطانی بافت‌ها و عضلات دیواره رحم بیش از اندازه می‌شود.
اصولا خانم‌هایی که درگیر استرس شدید، بیماری‌های آمیزشی، اختلالات هورمونی، انجام ورزش‌های حرفه‌ای و سنگین، لاغری یا چاقی شدید، مصرف الکل و دخانیات و … هستند، بیشتر احتمال دارد درگیر ناباروری شوند. آنها باید سبک زندگی خود را تغییر داده و بیماری‌ها و مشکلات خود را درمان کنند تا در نهایت بتوانند حس مادر شدن را تجربه نمایند.
عواملی که منجر به بروز ناباروری در مردان می‌شود، کدامند؟
همانطور که زنان بسته به برخی شرایط درگیر مشکل ناباروری می‌شوند، مردان نیز ممکن است با این اختلال مواجه شوند. البته بروز چنین مشکلی در آقایان، علل خاص خود را دارد که از جمله مهمترین این دلایل، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- حرکات اسپرم. در برخی مواقع آسیب دیدن دستگاه تولید مثل در آقایان، منجر به عدم حرکت اسپرم می‌شود.
- عواملی که منجر به کاهش تولید اسپرم در بدن آقایان شود.
- مشکل واریکوسل. زمانی چنین مشکلی رخ می‌دهد، که رگ‌هایی موجود بر روی بیضه‌های مرد بیش از اندازه بزرگ شوند. در اصل گرم شدن بیضه‌ها، منجر به کاهش اسپرم در بدن مرد شده و در نهایت بارور شدن را برای آنها دچار اختلال می‌کند.
مردانی که مصرف الکل، دخانیات و سیگار شدیدی دارند یا به بیماری‌های مختلفی همچون اوریون، مشکلات هورمونی و … مبتلا هستند یا شیمی درمانی شده‌اند، ممکن است با اختلال عدم بارور شدن مواجه شوند. آنها باید به سلامت بدن خود توجه بیشتری داشته و در صورت ابتلا به بیماری خاص، آن را درمان کنند. پس از آن بخش زیادی از دیگر مشکلات آنها خود به خود برطرف خواهد شد.
متداول‌ترین روش‌های درمان ناباروری
پیش از آنکه زوجین بتوانند ناباروری را در خود درمان کنند، نیاز دارند که ابتدا علت بروز این مشکل را بررسی نمایند. علت بروز ناباروری مردان و زنان، بسته به سن زوجین، مدت زمان نابارور بودن و اولویت‌های شخصی هر فرد، متفاوت است. برخی از دلایلی که منجر به ناباروری شده‌اند، ممکن است درمان و تصحیح نشوند. اما بیش از 90 درصد مشکلات در زوجین نابارور را، می‌توان درمان کرده و برطرف نمود.
بیشتر تکنیک‌های درمان ناباروری با روش‌هایی که از ریسک تهاجمی کمی برخوردارند، شروع می‌شوند. در صورتی که این نوع روش‌ها نتیجه دلخواه را برای فرد به همراه نداشته باشد، آنها می‌توانند به سراغ روش‌های پیشرفته‌تر دیگری روند. از نمونه روش‌های کم تهاجم برای درمان نازایی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
درمان‌های دارویی
زمانی که مشکل عدم بارور شدن در زوجین به دلیل اختلال در تعادل هورمونی یا کاهش ذخیره هورمونی است، زوجین می‌توانند به سراغ دارو درمانی روند. البته باید خاطر نشان کرد که این روش درمان، برای بهبود باروری هم استفاده می‌شود. مثلا استفاده از آمپول درمان ناباروری مردان، به مردان کمک می‌کند تا در صورت داشتن مشکل در باروری، آن را درمان کرده و بهبود بخشند.
از سوی دیگر استفاده از دارو، به زوجین کمک می‌کند تا سیستم تولید مثل آنها در یک مسیر مناسب با عملکرد درست قرار گیرد. حتی در برخی از موارد که ناباروری در زوجین علت مشخصی ندارد هم، مصرف دارو احتمال باردار شدن طبیعی را در آنها افزایش می‌دهد. پس به طور کلی باید بیان کنیم که این روش، ساده‌ترین و کم تهاجم‌ترین روش درمان ناباروری به شمار می‌رود.
عمل جراحی
دسته‌ای از زوجین وجود دارند که با استفاده از دارو درمانی، ناباروری در آنها برطرف نمی‌شود. از سوی دیگر ممکن است به دلیل مسدود شدن لوله‌های رحم، یا بروز عوارضی همچون مشکلات آناتومیک در اندام تناسلی، آندومتریوز، کیست تخمدان، فیبروئید و … ، قادر به باردار شدن نباشند. در چنین حالتی پزشک متخصص، به آنها انجام عمل جراحی را توصیه می‌کند.
جراحی لاپاراسکوپی یا عمل وسیعی که بر روی شکم انجام می‌شود، می‌تواند یک روش مناسب برای درمان ناباروری به شمار رود. این نوع جراحی‌ها اصولا بافت مخرب را از بدن خارج کرده و به باز شدن لوله رحم کمک می‌کنند. در نهایت زوجین می‌توانند به صورت طبیعی بارور شدن را تجربه کرده و به آرزوی خود دست یابند.
تلقیح داخل رحمی اسپرم
به صراحت می‌توانیم بیان کنیم پیشرفته ترین روش درمان ناباروری، تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI است. از این روش اصولا زمانی استفاده می‌شود، که اسپرم مرد برای رسیدن به تخمک، نیاز به کمک داشته و به تنهایی قادر نیست به تخمک برسد. اگر اسپرم درون رحم زن قرار گیرد (در یک زمان مناسب)، احتمال باردار شدن در زن افزایش می‌یابد.
در این روش درمان ناباروری، نمونه اسپرم مرد توسط ابزارهای خاصی از طریق واژن زن به داخل رحم تزریق شده و به بارور شدن او، کمک می‌کند. البته اگر این روش درمانی با دارو درمانی به منظور تحریک تخمک گذاری همراه شود، نتیجه‌ای که به دست می‌آید، بهتر خواهد بود.
روش‌های کمک باروری
جدیدترین روش درمان ناباروری که امروزه توسط بیشتر خانم‌ها مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از روش‌های کمک باروری است. در حالت کلی از این روش زمانی استفاده می‌شود که دیگر روش‌های درمان مشکل ناباروری، بر روی زوجین تاثیری نگذاشته باشد. با بروز چنین مسئله‌ای، پزشک به بیمار خود انتخاب یک روش پیشرفته و مدرن را توصیه می‌کند.
لقاح خارج از رحم یا IVF یکی از متداول‌ترین روش‌های کمک باروری به شمار می‌رود که اصولا برای افرادی که با مشکل ناباروری مواجه هستند، مناسب است. البته این روش خود دارای تکنیک‌های گوناگونی است که در یکی از این تکنیک‌ها، اسپرم داخل تخمک تزریق شده و به بارور شدن زن کمک می‌کند.
در مواردی هم که درمان ناباروری ممکن نباشد، به این دلیل که زن دارای مشکل در رحم بوده یا باردار شدن برای او خطرناک است، فرد می‌تواند از رحم اجاره‌ای یا جایگزین برای فرزندآوری استفاده کند. این روش هم یکی از روش‌های کمک باروری است که امروزه توسط بسیاری از زوجین انتخاب می‌شود.
جمع بندی
دریافتیم که علل مختلفی ممکن است در خانم‌ها و آقایان، منجر به بروز مشکل ناباروری شود. اما هر علتی که برای بروز چنین اختلالی وجود داشته باشد، قابلیت درمان دارد. تنها کافیست افرادی که با این مشکل مواجه هستند، علت اصلی را یافته و آن را برطرف سازند. سپس می‌توانند با استفاده از روش‌های مطمئن درمان ناباروری، اقدام به درمان این اختلال در بدن خود نمایند.
آنها تنها کافیست به پزشک متخصص زنان مراجعه نموده و مشکل خود را با ایشان در میان بگذارند. البته باید به این مسئله نیز اشاره کنیم که استفاده از روش‌های برگشت پذیر پیشگیری از بارداری، هرگز منجر به بروز اختلال ناباروری در زنان و مردان نمی‌شود. پس نیازی نیست زوجین برای استفاده از این روش‌ها، دچار نگرانی شوند. آنها تنها باید زیر نظر پزشک هر نوع اقدامی که قصد انجام آن را در نظر دارند، در پیش گیرند. در این صورت هیچ مشکلی را در زندگی تجربه نخواهند کرد.
سوالات متداول
- آیا ناباروری یک مشکل رایج در دنیا به شمار می‌رود؟
بله. بسته به آمار منتشر شده، حدود 10 درصد از زنانی که بین 15 تا 44 سال قرار دارند، در باردار شدن و یا حفظ نوزاد خود داخل رحم، دچار مشکل هستند.
- آیا ناباروری تنها در زنان دیده می‌شود؟
خیر. ناباروری هم در مردان و هم در زنان دیده می‌شود. هر دو طرف هم بسته به شرایطی که دارند، ممکن است با چنین مشکلی مواجه شوند؛ که باید به دنبال یک روش مناسب برای درمان ناباروری روند.
- آیا استفاده از IUD منجر به ناباروری در خانم‌ها می‌شود؟
خیر. IUD یک وسیله پیشگیری از بارداری موقت است، که خانم‌های بسیاری بسته به شرایط بدنی که دارند، از آن استفاده می‌کنند. اما استفاده از این روش، به هیچ عنوان منجر به بروز ناباروری در آنها نخواهد شد.
- درمان ناباروری توسط پزشکان به چند روش انجام می‌شود؟
پزشکان با استفاده از دارو، تلقیح مصنوعی، جراحی و روش کمک باروری، ناباروری را در زوجین درمان می‌کنند. حتی در برخی موارد ممکن است چند مورد از این روش‌ها با هم ترکیب شده و به درمان مشکل ناباروری زوجین کمکم کند. البته در حال حاضر متداول‌ترین روش، استفاده از دارو و جراحی است.
- داروهای مناسب برای درمان ناباروری کدامند؟
داروهایی همچون متفورمین (گلوکوفاژ)، کلومیفن سیترات (اوومید)، بروموکریپتین، گنادوتروپین منوپوزال انسانی یا HMG (پرگونال) و آنالوگ هورمون آزادکننده‌ی گنادوتروپین (Gn-RH).
